اهمیت شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان در محیط آموزشی
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان یکی از مهم‌ترین عواملیه که میتونه توی یادگیری و رشد شخصیتی‌شون تأثیر بذاره یک معلم فقط کسی نیست که درس بده، بلکه باید بتونه با رفتار درست، محیطی بسازه که دانش‌آموزا توش احساس امنیت، احترام و انگیزه کنن اگه یک معلم بلد باشه چطور با شاگرداش برخورد کنه، میتونه نه‌تنها به پیشرفت تحصیلی‌شون کمک کنه، بلکه روی اخلاق و اعتمادبه‌نفسشون هم اثر بذاره.
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان باید بر پایه‌ی احترام، درک متقابل و مهربونی باشه یک دانش‌آموز وقتی حس کنه معلمش بهش اهمیت میده، خیلی بهتر یاد می‌گیره و انگیزه بیشتری برای پیشرفت پیدا می‌کنه اما اگه یک معلم فقط سخت‌گیری کنه یا با تندی رفتار کنه، ممکنه دانش‌آموزاش از درس زده بشن و حتی اعتمادبه‌نفسشون رو از دست بدن پس برای اینکه کلاس درس پویا و مؤثر باشه، معلم باید بدونه چطور یه تعادل درست بین نظم و صمیمیت ایجاد کنه
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان در 10 مورد
1. با احترام برخورد کن
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان باید بر اساس احترام باشه اگه بهشون احترام بذاری، اونا هم بهت احترام می‌ذارن. هیچ‌وقت با لحن تحقیرآمیز یا تند باهاشون صحبت نکن.
2. به حرف‌هاشون گوش بده
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان نباید یک طرفه باشه بهشون فرصت بده حرف بزنن و مشکلاتشون رو بیان کنن اینطوری احساس می‌کنن نظرشون مهمه.
3. تشویق یادت نره!
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان باید همراه با انگیزه دادن باشه وقتی تلاششون رو می‌بینی، تحسینشون کن یک جمله‌ی ساده مثل “آفرین! خیلی خوب بود” معجزه می‌کنه.
4. به شخصیتشون توهین نکن
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان نباید شامل سرزنش یا مقایسه‌های مخرب باشه اگه اشتباه کردن، مشکل رو توضیح بده، اما هرگز به شخصیتشون برچسب نزن.
5. قانون‌گذاری کن، اما مهربون باش
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان باید همراه با یک تعادل بین نظم و صمیمیت باشه یک سری قوانین مشخص برای کلاس تعیین کن، اما در اجرای اون‌ها منعطف باش.
6. صبور باش و زود قضاوت نکن
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان نیاز به صبر داره ممکنه یک دانش‌آموز یک روز بداخلاق باشه، دلیلش رو بپرس و سریع واکنش نشون نده.
7. به همه توجه کن، نه فقط شاگردای ممتاز
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان باید عادلانه باشه نباید فقط روی دانش‌آموزای قوی تمرکز کنی اونایی که ضعیف‌ترن هم به توجه و انگیزه نیاز دارن.
8. محیط کلاس رو دوستانه کن
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان وقتی موثره که کلاس حس خوبی داشته باشه یک جو صمیمی و محترمانه ایجاد کن تا اونا راحت‌تر یاد بگیرن.
9. الگوی خوبی باش
شیوه صحیح رفتار با دانش‌آموزان روی شخصیتشون تأثیر می‌ذاره اگه خودت خوش‌اخلاق، صادق و منظم باشی، اون‌ها هم ازت یاد می‌گیرن.
10. اشتباهات خودت رو قبول کن
رفتار با دانش‌آموزان باید همراه با صداقت باشه اگه یک جا اشتباه کردی، قبول کن و بگو که تو هم در حال یادگیری هستی این نشون میده که احترام دوطرفه‌ست
نقش رفتار معلم در ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان
این موضوعی که مطرح شد رو خیلی از معلم‌ها تجربه کردن دکتر ابوذر جاویدمهرنیا در این باره توضیح میده:
ببینید، بعضی از بچه‌ها ذاتاً پرتحرک و کم‌تمرکز هستن، یعنی حتی توی مدرسه هم نمی‌تونن یک جا بند بشینن و توجهشون زود پرت میشه معمولاً این بچه‌ها نمره‌های پایینی می‌گیرن و خب، کنترل کردنشون واقعاً برای معلم و ناظم سخته انرژی زیادی می‌بره که یک دانش‌آموز پرجنب‌وجوش رو توی چارچوب کلاس نگه داریم، و این مسئله کاملاً خستگی‌آوره.
مثلاً یک معلم تعریف می‌کرد که: ‘این دانش‌آموز مدام در حال شیطنت و دست زدن به وسایل بقیه‌ست خودش به درس گوش نمیده، اما بدتر از اون، حواس بقیه رو هم پرت می‌کنه چند بار باید تکرار کنم تا متوجه بشه! حتی سر کلاس شوخی‌های عجیب‌وغریب می‌کنه و معمولاً با بچه‌های دیگه درگیره.’
این نشون میده که چنین بچه‌هایی فقط یک مشکل درسی ندارن، بلکه رفتار اجتماعیشون هم نیاز به مدیریت داره نکته مهم اینه که به جای سرزنش مداوم، باید راهی پیدا کنیم که توجهشون رو به مسیر درست هدایت کنیم.
بعضی از بچه‌ها انرژی زیادی دارن، پرحرفن، وسط حرفای معلم میپرن و کلاس رو به هم می‌ریزن کنترل کردن همچین دانش‌آموزایی برای معلمای عزیزمون خیلی سخت میشه یکی از دوستانم که الان توی کار و زندگیش خیلی موفقه، یک تجربه جالب از دوران مدرسه‌ش تعریف می‌کرد.
می‌گفت: ‘معلم کلاس اولم منو درک کرد، کنار خودش می‌نشوند، حواسش بهم بود و هر وقت می‌دید بی‌قرارم، یک بهونه پیدا می‌کرد که منو بیرون از کلاس بفرسته تا یک کم انرژی‌مو تخلیه کنم اما معلم کلاس دومم اصلاً درکم نکرد، نتیجه‌ش این شد که اون سال رفوزه شدم! توی سال‌های بعدی هم شیطنت و درس نخوندنم باعث شد بارها تهدید به اخراج بشم اما جالب اینجاست که وقتی بزرگ‌تر شدم، کم‌کم آروم شدم و از دوران راهنمایی تا دانشگاه شاگرد اول بودم هنوزم محبت معلم کلاس اولم رو یادم نرفته.’
واقعیت اینه که بعضی وقت‌ها میشه با یک سری روش‌های ساده، مثل جابه‌جایی دانش‌آموز، دادن مسئولیت‌های کوچیک یا حتی تغییر سبک آموزش، رفتارای این بچه‌ها رو مدیریت کرد در بعضی موارد، دارو هم میتونه کمک‌کننده باشه اما اینجا یک نکته خیلی مهم هست؛ نظر معلم درباره‌ی دارو تأثیر زیادی روی تصمیم پدر و مادر داره اگه معلم به دارو دید منفی داشته باشه، خانواده ممکنه مخفیانه دارو بدن، اما اگه اون رو مفید بدونه، پدر و مادر هم همکاری بهتری دارن در نهایت، هدف اینه که هم کودک و هم کلاس در آرامش باشن و همه بتونن یادگیری خوبی داشته باشن
مدیریت دانش‌آموزان پرتحرک در کلاس درس
گاهی پیش میاد که اثر داروی یک دانش‌آموز وسط ساعات مدرسه کم بشه و نیاز باشه مقدار دیگه‌ای مصرف کنه تا تمرکزش حفظ بشه این کار اگه با همکاری معلم انجام بشه و دور از چشم بقیه دانش‌آموزا باشه، میتونه خیلی مؤثرتر باشه و از حساسیت‌های غیرضروری جلوگیری کنه.
یکی از مشکلات رایجی که این بچه‌ها دارن، اینه که نمی‌تونن زیاد یک‌جا بند بشینن هرچی از ساعت درس می‌گذره، بیشتر بی‌قرار میشن و دیگه کنترلی روی خودشون ندارن تو همچین شرایطی، معلم میتونه با یک راه‌حل ساده، مثل فرستادن دانش‌آموز برای یک کار کوتاه بیرون از کلاس، کمک کنه تا بعد از چند دقیقه با انرژی کنترل‌شده‌تری برگرده.
حتی تغذیه هم توی این قضیه تأثیر داره مثلا بعضی از بچه‌های پرتحرک وقتی شکلات یا آب‌نبات می‌خورن، بیش‌فعال‌تر میشن اگه این مسئله توی یه دانش‌آموز دیده بشه، میشه راهی برای کنترلش پیدا کرد مشکل دیگه‌ای که این بچه‌ها دارن، حواس‌پرتی شدیده خیلی وقتا دستورات معلم یادشون میره، امتحان فردا رو فراموش می‌کنن، یا حتی پیام‌های مدرسه رو به خونواده نمی‌رسونن و متهم به تنبلی یا بی‌مسئولیتی میشن برای همین، بهترین راه اینه که معلم و پدر و مادر یه ارتباط کتبی داشته باشن تا همه‌چیز واضح و مشخص باشه.
یک نکته خیلی مهم اینه که اگه پدر و مادر دید مثبتی نسبت به معلم داشته باشن و این رو به بچه نشون بدن، دانش‌آموز هم احساس بهتری نسبت به معلم پیدا می‌کنه و انگیزه‌ش برای درس خوندن بیشتر میشه وقتی کودک ببینه که بین معلم و والدینش هماهنگی هست، استرسش کمتر میشه و همکاری بهتری توی کلاس داره
افزایش تمرکز دانش‌آموزان
بعضی از بچه‌ها ذاتاً تمرکز کمتری دارن و راحت حواسشون پرت میشه یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به این دانش‌آموزا اینه که معلم توجه بیشتری بهشون داشته باشه مثلاً اگه این دانش‌آموزو نزدیک خودش بشونه و مرتب حواسش بهش باشه، کودک هم از این توجه و تمرکز معلم استفاده می‌کنه و عملکرد بهتری داره هرچقدر عوامل حواس‌پرتی رو براش کمتر کنیم، تمرکزش بیشتر میشه.
جای نشستن توی کلاس خیلی مهمه! این بچه‌ها نباید کنار دانش‌آموزایی باشن که خودشون هم شیطنت می‌کنن، چون اینجوری تمرکز کلاً از بین میره از طرفی، چون معمولاً اوایل روز تمرکز بیشتری دارن، بهتره درسای مهم رو توی اون ساعات بذاریم.
برنامه‌ریزی هم خیلی مهمه! اگه به حال خودشون رها بشن، هم یادگیریشون افت می‌کنه، هم شیطنتشون زیاد میشه به همین خاطر لازمه برنامه‌ی درسی منظم و مشخصی داشته باشن این بچه‌ها زود از یک کار خسته میشن، پس بهتره برنامه‌ی کلاس متنوع و شامل استراحت‌های کوتاه باشه.
یک مشکل رایج دیگه اینه که صبر ندارن و قبل از اینکه معلم سوالو تموم کنه، جواب میدن! خیلی وقتا هم جوابشون اشتباهه. یک راه خوب اینه که بهشون بگیم: “جواباتو اول بنویس، بعد بگو” یا اینکه اول از چند دانش‌آموز دیگه بخوایم جواب بدن و بعد نوبت اون‌ها بشه، اینطوری یاد می‌گیرن که با تأمل بیشتری جواب بدن.
حفظ قوانین کلاس هم برای این بچه‌ها ضروریه! معمولاً راحت حریم‌ها رو می‌شکنن، پس باید قوانین مشخص و جدی باشه. مثلاً بهتره از عناوینی مثل “خاله” یا “عمو” برای معلم‌ها استفاده نشه، چون اینجوری فاصله‌ی لازم برای رعایت قوانین حفظ میشه.
اما یک چیزی خیلی مهمه؛ رابطه‌ی معلم با دانش‌آموز باید مثبت باشه وقتی یک دانش‌آموز حس کنه که معلم درکش می‌کنه و قبولش داره، انگیزه پیدا می‌کنه که خودش رو نشون بده اگه تلاشش دیده بشه و پیشرفتش نسبت به خودش مقایسه بشه، نه بقیه، اعتمادبه‌نفسش بیشتر میشه و سعی می‌کنه بهتر بشه.
نکته‌ی خیلی ظریف اینه که نباید زیاد سرزنشش کنیم! این بچه‌ها ذاتاً یک عالمه انرژی دارن و اگه مدام ازشون ایراد بگیریم، به‌جای بهتر شدن، بدتر میشن پس به‌جای انتقاد زیاد، بهتره هر جایی که ممکنه، تشویقشون کنیم.
یکی از مشکلات دیگه اینه که گاهی نقش “بچه‌ی شیطون کلاس” رو بهشون میدن یعنی هر اتفاقی که توی کلاس می‌افته، بقیه مقصر رو این بچه معرفی می‌کنن اگه معلم هم وارد این بازی بشه، دانش‌آموز کم‌کم می‌ترسه، اعتمادبه‌نفسشو از دست میده و حتی ممکنه از مدرسه زده بشه پس معلم باید مراقب باشه که نذاره همچین برچسبی روی دانش‌آموز بخوره
در مواردی که مشکل شدیدتره، میشه از پزشک کمک گرفت اما مهم اینه که معلم و والدین در کنار پزشک، یک تیم حمایتی برای کودک تشکیل بدن معلم میتونه یک گزارش دقیق در مورد تحرک، تمرکز، یادگیری و رفتار دانش‌آموز بده، اما نیازی نیست که وارد جزئیات زندگی خانوادگی بشه، چون این وظیفه‌ی پزشک و مشاوره.
در نهایت، گفتن اینکه یک دانش‌آموز “مشکل داره” هیچ فایده‌ای نداره فقط باعث ناراحتی والدین و سرخوردگی خود کودک میشه مهم اینه که چطوری با همکاری همدیگه شرایطی ایجاد کنیم که این دانش‌آموز، هم خودش رشد کنه، هم کلاس در آرامش باشه
جمع بندی نهایی
خب، وقتی که داریم در مورد رفتار با دانش‌آموزای پرتحرک صحبت می‌کنیم، باید به این نکته توجه کنیم که این بچه‌ها نیاز به توجه بیشتری دارن اگه معلم بتونه این بچه‌ها رو توی کلاس نزدیک خودش بشونه و بهشون توجه کنه، تمرکزشون بیشتر میشه برای همین باید کلاس رو طوری بچینیم که حواس‌پرتی‌ها کم باشه و حتی سعی کنیم درس‌هایی که نیاز به تمرکز بیشتری دارن، توی ساعات اول مدرسه ارائه بشه این دانش‌آموزها معمولاً خیلی سریع خسته میشن و نیاز دارن که برنامه‌های آموزشی متنوع و کوتاه مدت باشه تا هم خلاقیتشون بروز پیدا کنه و هم دچار سردرگمی و بی‌حالی نشن.
یکی دیگه از نکات خیلی مهم اینه که معلم باید همیشه رابطه مثبت با دانش‌آموز برقرار کنه وقتی بچه‌ها احساس کنن که معلم اونا رو درک می‌کنه و مشکلاتشون رو می‌فهمه، انگیزه‌شون برای درس خوندن بیشتر میشه حتی وقتی بچه‌ها اشتباه می‌کنن، باید به جای سرزنش، ازشون حمایت کنیم و تلاششون رو ببینیم مهم‌ترین نکته اینه که معلم، والدین و حتی پزشک باید مثل یک تیم با هم همکاری کنن تا مشکلات این دانش‌آموزها رو کم کنیم و بهشون کمک کنیم که توی مدرسه و زندگی به موفقیت‌های بیشتری برسن.
این مطلب در واحد تولید محتوای سایت آکادمی جاوید با نظارت دکتر ابوذرجاویدمهرنیا به رشته تحریر در آمده و شامل قانون کپی رایت میباشد استفاده از این مطلب چه به صورت رونوشت یا استفاده جزئی و یا موردی فقط با ذکر منبع مجاز میباشد،
با آرزوی موفقیت برای شما در این راه جذاب.
