اهمیت تربیت صحیح فرزندان در رشد و موفقیت آنها
تربیت صحیح فرزندان یکی از مهم‌ترین وظایف ما به‌عنوان پدر و مادر هستش، من دکتر ابوذر جاوید مهرنیا، توی این مقاله میخوام درباره‌ی مهارت‌هایی صحبت کنم که می‌تونن به شما کمک کنن بچه‌هایی سالم، موفق و خوشبخت تربیت کنین خیلی از والدین دوست دارن بهترین راه رو برای تربیت فرزنداشون پیدا کنن، اما با وجود این‌همه اطلاعات پراکنده، ممکنه گیج بشن پس بیاید باهم این موضوع رو بررسی کنیم و ببینیم چطور میشه با روشهای درست، آینده‌ی بهتری برای بچه‌هامون بسازیم.
تربیت صحیح فرزندان فقط به نصیحت کردن یا سخت‌گیری ختم نمیشه بلکه این یک فرآیندیه که از لحظه‌ی تولد شروع میشه و تا سال‌ها ادامه داره من همیشه میگم که بچه‌ها مثل آینه‌ان، یعنی هرچی از ما ببینن همون رو یاد می‌گیرن پس اگه می‌خوایم فرزندمون صبور، مهربون و بااعتمادبه‌نفس باشه، باید اول خودمون این ویژگی‌ها رو داشته باشیم توی این مسیر، شناخت نیازهای کودک، ایجاد ارتباط قوی باهاشون و یادگیری روشهای درست رفتار با بچه‌ها خیلی مهمه.
تربیت صحیح فرزندان نیاز به صبر، آگاهی و عشق داره اگه ما به‌عنوان والدین بلد باشیم چطور رفتار کنیم، می‌تونیم نسلی تربیت کنیم که توی جامعه موفق باشن و بتونن تصمیمات درستی بگیرن من توی این مقاله قراره ۱۵ مهارت مهم برای تربیت درست بچه‌ها رو با شما به اشتراک بذارم پس اگه دوست دارین توی این مسیر آگاهانه‌تر قدم بردارین، با من همراه باشین
راهکار‌های ساده برای تربیت درست بچه‌ها
الگوی خوب بودن
بچه‌ها بیشتر از اون که به حرف‌های ما گوش بدن، رفتارمون رو تقلید می‌کنن اگه می‌خوایم فرزندمون راستگو باشه، خودمون نباید دروغ بگیم مثلاً اگه پشت تلفن به کسی میگیم «بگو خونه نیستم»، نباید توقع داشته باشیم بچه‌مون همیشه راست بگه.
2. ایجاد رابطه صمیمی و امن
در خصوص تربیت صحیح فرزندان کودک باید حس کنه که تو هر شرایطی می‌تونه با پدر و مادرش صحبت کنه اگه بچه شما مشکلی داشته باشه و شما به‌جای گوش دادن، سرزنشش کنین، دفعه بعد حرفی از مشکلاتش نمی‌زنه مثلاً اگه از نمره‌ی کمش ناراحته، بهتره بگیم: «مهم اینه که بفهمی کجای کار اشکال داشته، من کمکت می‌کنم.»
3. تشویق به استقلال و مسئولیت‌پذیری
بچه‌ها باید یاد بگیرن خودشون تصمیم بگیرن و مسئولیت کارهاشون رو قبول کنن مثلاً اگه کودک اسباب‌بازیش رو ریخت و جمع نکرد، به‌جای اینکه خودمون جمع کنیم، بهش بگیم: «این اتاقت هست و تمیز نگه داشتنش وظیفه‌ی خودته.»
4. تقویت اعتمادبه‌نفس
باید به بچه‌ها نشون بدیم که بهشون ایمان داریم مثلاً وقتی بچه نقاشی می‌کشه، به‌جای گفتن «چقدر زشت شده»، بگیم: «خیلی خلاقانه کشیدی، دوست داری بیشتر تمرین کنی؟»
5. آموزش کنترل احساسات
بچه‌ها باید یاد بگیرن که خشم، ناراحتی و خوشحالی‌شون رو درست بروز بدن مثلاً اگه کودک عصبانی شد و اسباب‌بازیش رو پرت کرد، بهش بگیم: «می‌دونم ناراحتی، اما می‌تونی حرف بزنی و به من بگی چی شده.»
6. تعیین حد و مرزها
آزاد گذاشتن بیش از حد یا سخت‌گیری بیش از اندازه، هر دو اشتباهه مثلاً اگه کودک تا دیروقت بیدار بمونه و فرداش خسته بشه، می‌تونیم بگیم: «ساعت خواب مشخصه چون بدن تو به استراحت نیاز داره.»
7. تشویق به یادگیری و خلاقیت
بچه‌ها با بازی، داستان و تجربه یاد می‌گیرن اگه کودک شما به نقاشی علاقه داره، تشویقش کنین تا تو کلاس نقاشی شرکت کنه و وسایل مورد نیازش رو براش فراهم کنین.
8. آموزش مهارت‌های حل مسئله
در مورد تربیت صحیح فرزندان بچه‌ها باید یاد بگیرن که به‌جای گریه کردن یا دعوا، راه‌حل پیدا کنن مثلاً اگه اسباب‌بازیش خراب شد، به‌جای ناراحتی، باهاش فکر کنیم که چطور میشه درستش کرد.
9. تقویت روحیه‌ی همدلی
بچه‌ها باید یاد بگیرن احساسات دیگران رو درک کنن مثلاً اگه دوستش ناراحته، بهش بگیم: «فکر می‌کنی چی شده که دوستت ناراحته؟ چطور می‌تونی بهش کمک کنی؟»
10. آموزش مدیریت زمان
بچه‌ها باید یاد بگیرن زمان‌شون رو مدیریت کنن مثلاً اگه دائم تلویزیون می‌بینه، برنامه‌ای تنظیم کنیم که بین بازی، درس و تفریح تعادل ایجاد بشه.
11. تقویت روحیه‌ی کار گروهی
پدر و مادر در نظر بگیرن که مثلاً وقتی تو خونه کار می‌کنیم، از کودک بخوایم که کمک کنه، حتی کارهای کوچیک مثل چیدن میز غذا اینطوری یاد می‌گیره همکاری کنه.
12. آموزش ارزش‌های اخلاقی
بچه‌ها باید یاد بگیرن که راستگویی، احترام و مسئولیت‌پذیری مهمه مثلاً وقتی کسی رو مسخره میکنه، براش توضیح بدیم که چقدر این کار می‌تونه به دیگران آسیب بزنه.
13. پرورش روحیه‌ی قدردانی
بچه‌ها باید یاد بگیرن که برای داشته‌هاشون شکرگزار باشن مثلاً قبل از خواب می‌تونیم باهم سه چیزی که امروز خوشحالش کرده رو مرور کنیم.
14. آموزش مقابله با شکست
زندگی همیشه برد و موفقیت نیست بچه‌ها باید یاد بگیرن که شکست یک فرصت یادگیریه مثلاً اگه توی مسابقه‌ای برنده نشد، بهش بگیم: «این مسابقه تجربه‌ی خوبی بود، ببین دفعه بعد چطور می‌تونی بهتر بشی.»
15. ایجاد محیطی پر از عشق و احترام
بچه‌ها توی محیطی که آرامش، عشق و احترام حاکم باشه، بهتر رشد می‌کنن پس مهمه که توی خونه باهم مهربون باشیم و احترام متقابل رو رعایت کنیم
چطور انرژی بیشتری برای تربیت فرزندان بهتر پیدا کنیم؟
ما هم مثل همه آدم‌ها به انرژی نیاز داریم وقتی انرژی‌مون کم میشه، دیگه نمی‌تونیم خودمون رو کنترل کنیم، عصبی می‌شیم، زود از کوره در میریم و هم خودمون اذیت می‌شیم، هم خانواده‌مون خیلی وقت‌ها بچه‌ها پرتحرک میشن، دائم در حال وول خوردن، سروصدا کردن، خرابکاری کردن و لجبازی کردن خیلی وقت‌ها مجبوریم یکی دائم مواظبش باشه اما اینو بدونین، پدر و مادر همگی دقیقا مثل شما این مشکلات رو دارن رفتارهای بد بچه‌ها اغلب به خاطر اختلال پرتحرکیشونه و اصلا خودتون رو مقصر ندونید ما می‌تونیم با مصرف داروهای مناسب و کم‌ضرر، بچه‌هامون رو بهتر کنیم و با یاد گرفتن مهارت‌هایی، مشکلاتمون رو کم کنیم وقتی فرزند ما بزرگ‌تر بشه، معمولا پرتحرکیش کمتر میشه و می‌تونه خودشو کنترل کنه.
- پدر و مادر باید انرژی همدیگه رو تامین کنن. سعی کنین به همسر خود انرژی مثبت بدید از انتقاد کردن بپرهیزین و به جای اون نکات مثبتش رو یادآوری کنین به همسرتون فرصت استراحت بدید و اجازه بدید لذت ببره از زندگیش بهش کمک کنین تا دوباره انرژی بگیره و سرحال بشه، وقتی همسر شما انرژی داشته باشه، خیلی بهتر می‌تونه با مشکلات خانه کنار بیاد و حوصله بیشتری برای حل مسائل داره.
- برای این که انرژی داشته باشیم، از دیگران کمک بگیریم. لازم نیست همه کارها رو خودمون انجام بدیم می‌تونیم از اقوام یا آشنایان بخوایم که توی کارهای خانه، بیرون از خانه یا حتی توی مراقبت از بچه کمکمون کنن وقتی همه کارها رو خودمون انجام بدیم، انرژی‌مون کم میشه و توانایی‌مون برای حل مشکلات کمتر میشه البته یادمون باشه که روزی خودمون هم می‌تونیم به دیگران کمک کنیم.
- از مهدکودک یا کسی که بتونه چند ساعت فرزندمون رو نگه داره، استفاده کنیم: اینطوری می‌تونیم کمی استراحت کنیم و انرژی‌مون رو دوباره بدست بیاریم.
- کارهایی که برای خودمون لذت‌بخش هستن رو انجام بدیم: چیزهایی که به ما انرژی میدن مثل بازی کردن، ورزش کردن، مطالعه کتاب، رفتن به مهمانی، خرید کردن یا دیدن نمایش می‌تونن روحیه‌مون رو بالا ببرن.
- کارهایی که به ما آرامش میدن رو انجام بدیم. مثل پیاده‌روی، گوش دادن به موسیقی، صحبت کردن با کسی که خوب گوش میده، دعا خوندن، دیدن تلویزیون یا خوندن روزنامه این کارها به ما آرامش میدن و انرژی رو برمی‌گردونن.
- یادمون باشه که کارهایی که قبل از بچه‌دار شدن به ما انرژی می‌دادن، دوباره توی زندگیمون جا بدیم: شاید قبل از بچه‌دار شدن سرکار می‌رفتیم، تحصیل می‌کردیم، سفر می‌رفتیم یا ورزش می‌کردیم حالا با بچه‌دار شدن، ممکنه اینا کنار رفته باشه، ولی می‌تونیم دوباره توی زندگیمون جاشون بدیم.
- از چیزهایی که باعث اضطراب میشه دوری کنیم: کارهایی که انرژی زیادی می‌خوان رو بهتره وقتی انجام بدیم که بچه‌ها بزرگ‌تر شده باشن همچنین از درگیری‌ها و مشکلات دیگران خودمون رو دور نگه داریم.
- اگر کم‌تحمل بشیم، ممکنه باعث اضطراب و افسردگی فرزندمون بشیم: برای این که انرژی بیشتری داشته باشیم و تحملمون بیشتر بشه، باید وقت بذاریم و برنامه‌ریزی کنیم گاهی لازم میشه با یک متخصص مشورت کنیم تا مشکلات زندگیمون رو حل کنیم شاید هم نیاز به دارو داشته باشیم تا خستگی و اضطرابمون کمتر بشه درمان کم‌خونی هم می‌تونه به بیشتر شدن تحملمون کمک کنه
چطور با محبت و درک، فرزند پرتحرک رو هدایت کنیم؟
حالا بیایید خودمون رو جای فرزندمون بذاریم فکر کنین دلتون میخواد پدر و مادر به صورتی باشن که دائم غر می‌زنن، انرژی ندارن، هی ایراد می‌گیرن، عصبی میشن و تحملشون خیلی کمه؟ مطمئناً هیچ‌کدوممون دوست نداریم اینطور باهامون رفتار بشه حالا بچه‌ای که پرتحرکه و مدام وول میخوره، خرابکاری میکنه، لجبازی میکنه و اشتباهات زیادی داره، باید چطور باهاش رفتار کنیم؟
اگه خیلی حساس بشیم و به هر اشتباهی که میکنه ایراد بگیریم، هیچ‌چیزی جز این که بچه‌مون سرخورده بشه به دست نمیاریم مهم‌ترین چیز اینه که فرزندمون حس کنه که همیشه دوستش داریم باید از اشتباهاتش گذشت کنیم و فقط روی کارهایی که از دستش برمیاد تمرکز کنیم به جای این که خیلی قضاوتش کنیم، باید بهش نشون بدیم که ناراحتیم از کارهاش، نه از خودِ اون مهم اینه که بهش یاد بدیم چطور می‌تونه اشتباهاتش رو جبران کنه و بعد از جبرانش، بهش بگیم که چقدر دوستش داریم.
حواسمون باشه که برای بچه‌ها اصلاً خوب نیست که دائم ازشون درس اخلاق و تربیت بگیریم بچه‌ها تحمل کلاس‌های طولانی رو ندارن به‌جای این که با قیافه و نگاه‌مون ازش ایراد بگیریم، بهتره کاری کنیم که احساس نکنه دائم زیر ذره‌بین هست هرچقدر که ممکنه، در کارهای بچه‌ها دخالت نکنیم بذاریم احساس استقلال و اعتماد به نفس پیدا کنه و در خصوص تربیت صحیح فرزندان روشی موثرتری می باشد .
- برای بچه‌مون وقت می‌ذاریم: انجام دادن یک کار مشترک یا بازی با بچه‌ها می‌تونه رابطه رو بهتر کنه و بچه‌ها حس کنن که برای اون‌ها وقت می‌ذاریم.
- از لحظات خوش با هم حرف می‌زنیم: درباره‌ی وقتی که با هم خوش بودیم صحبت می‌کنیم تا بچه‌ها متوجه بشن که چقدر از بودن کنار اون‌ها لذت می‌بریم.
- نشون می‌دهیم که چقدر از وجودش خوشحالیم: مثلاً میگیم: “وقتی تو هستی خیلی خوشحالم” یا “از وقتی تو به دنیا آمدی، زندگیمون بهتر شد” یا “افتخار می‌کنیم که پدر و مادر تو هستیم” وقتی بچه‌ها این جمله‌ها رو می‌شنون، احساس می‌کنن که چقدر ارزش دارن.
- رازدار فرزندمون می‌شیم: وقتی می‌خوایم در مورد چیزی از زندگی فرزندمون حرف بزنیم، اول ازش اجازه می‌گیریم اینطور بچه‌ها می‌فهمن که برای حرف‌ها و احساساتشون احترام قائلیم.
- با علاقه به حرف‌هایش گوش میدیم: وقتی بچه‌ها با ما حرف می‌زنن، باید توجه کنیم و نشون بدیم که به ماجراهایی که تعریف می‌کنن، واقعا علاقه داریم.
- اعتماد به فرزندمون رو نشون میدیم: بچه‌ها باید احساس کنن که ما بهشون اعتماد داریم این اعتماد می‌تونه به تقویت رابطه و تربیت سالم کمک کنه.
- هیچ‌وقت با بچه‌هامون قهر نمی‌کنیم: قهر کردن تاثیر بدی میذاره و ممکنه بچه‌ها احساس کنن که چیزی اشتباه در وجودشونه. بهتره همیشه با عشق و احترام رفتار کنیم.
- تشویق کردن رو فراموش نمی‌کنیم: بچه‌ها باید برای کارهای خوبشون تشویق بشن البته مواظب باشیم که برای تشویق، از باج یا رشوه استفاده نکنیم. رابطه‌مون با فرزند باید پر از احترام و محبت باشه، نه معامله.
- بچه‌ها رو با دیگران مقایسه نمی‌کنیم: هر بچه‌ای ویژگی‌های خاص خودش رو داره و مقایسه کردن ممکنه اعتماد به نفسش رو از بین ببره.
- وقتی مشکلی براش پیش میاد، باهاش همدلی می‌کنیم: اگه بچه‌مون ناراحته، به جای قضاوت کردن یا پیشنهاد راه‌حل دادن، فقط باهاش همدلی می‌کنیم مثلا میگیم: “حق داری عصبی باشی، این موضوع آدم رو واقعا عصبی میکنه”. وقتی بچه‌ها فکر کنن ما احساسشون رو می‌فهمیم، خیلی راحت‌تر آرام می‌گیرن و رفتارشون بهتر میشه
روش پرخاشگرانه و تاثیراتش بر تربیت فرزند
وقتی از روش پرخاشگرانه در تربیت صحیح فرزندان استفاده می‌کنیم، همیشه یک حس بد و پر از خشونت رو به فرزندمون منتقل می‌کنیم مثلاً وقتی عصبانی می‌شیم، قیافه‌مون اخمو میشه، فریاد می‌زنیم و ممکنه حتی فرزندمون رو بزنیم در این روش، کودک فکر میکنه اگر حرف گوش نده، به شدت دعوا میشه، ممکنه کتک بخوره، یا حتی ازش فحش داده بشه یا مسخره بشه این نوع برخورد باعث میشه بچه‌ها نه تنها احترام نذارن، بلکه از ما فاصله بگیرن.
حالا ممکنه بعضی وقت‌ها جملاتی مثل این از زبان والدین شنیده بشه: “وقتی پدرت بیاد، بهت میگم تا حسابت رو برسونه!” یا “صد بار بهت گفتم این کار رو نکن، هیچ وقت یاد نمی‌گیری! انگار دلت کتک میخواد!” این نوع جملات به فرزند این پیام رو میدن که احترام برای او هیچ‌وقت مهم نبوده و فقط از طریق زور و تهدید باید چیزی یاد بگیره.
در نهایت، این نوع رفتار باعث میشه فرزند دچار اضطراب و ترس بشه، و هیچ‌وقت نتونه خودشو به خوبی بیان کنه یا احساساتش رو درک کنه به همین دلیل، باید به جای پرخاشگری، از روشهای مهربانانه و تربیتی استفاده کنیم که به بچه‌ها احترام بذاریم و به احساساتشون توجه کنیم
نتیجه روش پرخاشگرانه در تربیت صحیح فرزندان
وقتی از روش پرخاشگرانه در تربیت صحیح فرزندان استفاده می‌کنیم، ابتدا ممکنه بچه‌ها بترسن و حرف گوش بدن، اما به تدریج این ترس از بین میره و به جای گوش دادن به حرف‌ها، نافرمانی می‌کنن در این حالت، کودک یاد می‌گیره که کارهاش رو پنهانی انجام بده و حتی ممکنه دروغ بگه که از دعوا شدن یا کتک خوردن جلوگیری کنه جالب‌تر این که، این روش باعث میشه بچه‌ها فکر کنن که برای رسیدن به هدفشون باید از همین روش‌ها استفاده کنن، یعنی با داد و فریاد یا کتک زدن چیزی رو به دست بیارن.
از طرف دیگه، فرزند ممکنه اینطور فکر کنه که پدر و مادر اون فرزند رو دوست ندارن و این باعث میشه اضطراب و افسردگی در اون ایجاد بشه گاهی وقت‌ها هم ممکنه بچه‌ها بیشتر به پدر و مادرشون بچسبند، دائم نق بزنن و از این احساس نداشتن محبت رنج ببرن.
به جای این رفتارها، باید تلاش کنیم که کودک احساس امنیت و محبت کنه، تا بتونه با اعتماد به نفس رشد کنه و روابط بهتری با ما داشته باشه
روش التماسی و تاثیرات آن در تربیت فرزند
وقتی پدر و مادر از روش التماسی استفاده می‌کنن، سعی می‌کنن با گریه، زاری و حتی صدای نازک کودک رو به حرف بیارن. انگار به کودک نشون میدن که اگر حرفشون رو گوش نده، اون‌ها ناراحت میشن یا ممکنه ازش فاصله بگیرن گاهی اوقات با جملاتی مثل “اگر منو دوست داری دیگه با من قهر نکن!” یا “اگه حرفم رو نشنوی، دیگه مامانتم نیستم” به نوعی از باج عاطفی استفاده می‌کنن حتی ممکنه بگن “اگر حرف گوش کنی، برات هر چیزی که بخوای میخرم” یا “این رو برات خریدم که حرفم رو گوش بدی.”
این روش خیلی وقت‌ها باعث میشه که پدر و مادر هیچ احترامی برای خودشون قائل نباشن و همیشه سعی کنن با قربون صدقه رفتن و باج دادن، کودک رو به حرف بیارن در ابتدا ممکنه کودک به راحتی حرف گوش بده، اما به مرور زمان متوجه میشه که باید همیشه از این روش‌ها برای رسیدن به چیزی که میخواد استفاده کنه یعنی ممکنه بگه “اگر اینو بخری، من انجام میدم.”
کودک در این روش تربیت صحیح فرزندان یاد می‌گیره که با گریه و زاری یا تهدید به قهر، می‌تونه به خواسته‌هاش برسه این روش در نهایت باعث میشه کودک فکر کنه که پدر و مادرش ضعیف هستن و هیچ وقت نمی‌دونه که آیا اون‌ها رو از دست میده یا نه این مسئله می‌تونه باعث افسردگی و اضطراب در کودک بشه و اون دائم به پدر و مادرش چسبیده و نق بزنه.
در این روش، والدین سعی می‌کنن فرزندشون رو ناراحت نکنن و از ناراحتی‌اش می‌ترسن بنابراین، هر کاری که بخواد انجام میدن تا دلش شاد بشه اما این باعث میشه که بعد از مدتی وقتی هیچ نتیجه‌ای نمی‌گیرن، از روشهای دیگه مثل تهدید و دعوا استفاده کنن در واقع، روش التماسی و پرخاشگرانه گاهی پشت سر هم تکرار میشن و این باعث سردرگمی فرزند میشه
روش قاطعانه در تربیت صحیح فرزندان
شاید شما هم متوجه شده باشید که در موضوع تربیت صحیح فرزندان وقتی با جدیت و قاطعیت برخورد می‌کنیم، فرزند به راحتی حرف شنوی بیشتری از ما پیدا میکنه در این روش، قیافه‌مون جدیه، صدامون محکم و قاطع است ما نه داد می‌زنیم و نه التماس می‌کنیم یعنی وقتی میگیم چیزی باید انجام بشه، مطمئنیم و روی حرفمون پافشاری می‌کنیم تا عملی بشه.
در این روش خبری از رشوه دادن و التماس کردن پدر و مادر نیست به خودمون و حرفمون احترام می‌ذاریم، همچنین به فرزندمون احترام می‌گذاریم و اون رو تحقیر نمی‌کنیم وقتی به کسی احترام می‌ذاریم، اون فرد احساس ارزشمندی میکنه و رفتارهای زشت انجام نمیده اما اگر بی‌احترامی کنیم، طرف مقابلمون احساس کوچیک شدن میکنه و ممکنه رفتارهای کودکانه‌ای از خودش نشون بده.
ممکنه در ابتدا فرزند مقاومت کنه و از روشهای پرخاشگرانه یا التماسی استفاده کنه تا حرف خودش رو به کرسی بنشونه، اما به تدریج متوجه میشه که وقتی ما جدی هستیم، باید به حرفمون گوش بده وقتی کودک احساس میکنه که بهش بی‌احترامی نمیشه، یاد می‌گیره که باید به ما احترام بذاره.
در روش پرخاشگرانه در موضوع تربیت صحیح فرزندان، معمولا چیزی به کودک گفته نمیشه تا زمانی که عصبانیت ما به حد انفجار برسه و این باعث میشه که کودک همیشه نگران باشه که وقتی به حرفش گوش نده، ممکنه با عصبانیت روبرو بشه در روش التماسی هم معمولا کودک تلاش میکنه تا هرچقدر که می‌تونه چانه بزنه و در نهایت ممکنه نگران قهر ما باشه اما در روش قاطعانه، حتی اگه ما سریع وارد عمل بشیم و تذکر بدیم، رفتار پدر و مادر همراه با اطمینان و آرامش است.
کودک در این روش احساس میکنه که ما او رو دوست داریم و می‌تونه به ما اطمینان کنه رفتار ما برای کودک قابل پیش‌بینیه و این باعث میشه که احساس امنیت داشته باشه، حتی اگه گاهی ناراحت بشه چون باید بدون چون و چرا اطاعت کنه.
جدی بودن یعنی احترام به خودمون و احترام به دیگران باید به خودمون اطمینان داشته باشیم و با قیافه‌ای جدی و لحن محکم و قاطع صحبت کنیم همچنین باید به حرفی که می‌زنیم عمل کنیم و فقط یک بار بگیم و روی آن پافشاری کنیم. اجازه چانه زدن به کسی ندیم و وقتی قولی میدیم، باید عمل کنیم.
جدی و قاطع بودن نیاز به تمرین داره ممکنه بارها اشتباه کنیم و به سراغ روشهای پرخاشگرانه یا التماسی بریم، مثلا لحنمون نرم تر بشه یا قیافه‌مون پرخاشگرانه اما نباید ناامید بشیم کم کم یاد می‌گیریم چطور از این روش استفاده کنیم تا موثر بشه.
برای کارهایی که خیلی مهم نیستند و می‌تونیم اجازه بدیم کودک خودش تصمیم بگیره، بهتره خیلی دخالت نکنیم اینجوری فرزندمون می‌تونه روی پای خودش بایسته ممکنه گاهی به خوبی انجام نده، ولی بهتره ایراد نگیریم و غرغرو نباشیم اینطور اعتماد به نفس فرزندمون بیشتر میشه برای اینطور کارها که اهمیت زیادی ندارن، بهتره بدون مخالفت با میل کودک رفتار کنیم و به حرفش احترام بذاریم
وقتی با کودک صحبت می‌کنیم، باید بدون اینکه به دلخواهش رفتار کنیم، در خیلی از موارد بهتره باهاش صحبت کنیم و به توافق برسیم مثلا به جای اینکه فقط بگیم تلویزیون رو خاموش کن، می‌تونیم بهش بگیم که 10 دقیقه دیگه تلویزیون تماشا کنه و بعدش خاموشش کنه اینطوری هم نظر خودش رو می‌گیره هم ما از نظر خودمون به نتیجه می‌رسیم این روش به کودک یاد میده که چطور با دیگران صحبت کنه و در مورد چیزی که میخواد به توافق برسه.
اما بعضی وقت‌ها هم هست که دیگه باید قاطع باشیم یعنی نمیشه که اینجا کوتاه بیایم و باید دستور بدیم که کار فوری انجام بشه مثلاً ممکنه کودک ناراحت بشه یا اعتراض کنه ولی باید محکم باشیم و دستور رو اجرا کنیم این برای کودک خوبه چون یاد می‌گیره که وقتی پدر و مادرش چیزی میگن، باید گوش بده.
برای کودکانی که زود جوش میارن و نمی‌تونن کنترل خودشون رو داشته باشن، بهتره که خیلی از کارها رو به دو دسته تقسیم کنیم دسته اول کارهایی که میشه روش انعطاف‌پذیر باشیم و باهاشون صحبت کنیم دسته دوم کارهایی که باید قاطع باشیم و سریع تصمیم بگیریم ولی بعضی وقت‌ها هم برای بچه‌هایی که زود جوش میارن، بهتره که از مشاوره یا حتی دارو استفاده کنیم تا کنترل بهتری روی رفتار خودشون داشته باشن.
اگه تا حالا نتونستیم روش قاطعانه رو درست اجرا کنیم و خانواده‌مون از ما انتظار روشهای قدیمی رو داشته باشن، باید روش جدید رو امتحان کنیم حتی اگه اولش برای اطرافیان تعجب‌آور باشه، با پافشاری ما و اصلاح رفتارمون، کم کم عادت می‌کنن و می‌فهمن که باید قاطع و محکم رفتار کنیم. اینطوری همه یاد می‌گیرن به خودشون و به دیگران احترام بذارند.
یکی دیگه از چیزهایی که خیلی توی تربیت مهمه، آرامش در محیط زندگیه وقتی محیط خانه شلوغ باشه، کودک هم بیشتر عصبی و پراسترس میشه تلویزیون، اسباب‌بازی‌ها، صداهای زیاد و… همه این‌ها می‌تونند روی رفتار کودک تاثیر بذارند پس باید تا جایی که میشه محیط رو آرام نگه داریم وقتی که خودمون آرامش داریم و عصبانیت‌مون رو کنترل می‌کنیم، به کودک هم این آرامش منتقل میشه.
اگه فرزندمون زود جوش میاره و سریع ناراحت میشه، باید مواظب باشیم که بیش از حد تحریکش نکنیم برای همین باید توی خانه محیطی ایجاد کنیم که آرام و بی‌دغدغه باشه وقتی کودک می‌بیند که پدر و مادرش در آرامش و صلح هستن، خودش هم احساس آرامش بیشتری میکنه.
همه ما می‌دونیم که بعضی بزرگترها دوست دارن سربه‌سر کودکان بذارند اما باید مراقب باشیم که زیاد این کار رو نکنیم چون باعث میشه کودک به سرزنش‌ها و شوخی‌های زیاد حساس بشه و رفتار پرخاشگرانه پیدا کنه ما به عنوان والدین باید مسئول امنیت روانی فرزندمون باشیم و نذاریم کسی اذیتش کنه.
پر کردن وقت کودک می‌تونه بهش کمک کنه که خرابکاری کمتری انجام بده و بیشتر روی کارهای مفید تمرکز کنه کلاس‌های ورزشی و مهدکودک یکی از بهترین راه‌ها برای این کاره توی این کلاس‌ها یاد می‌گیره چطور با بچه‌های دیگه رفتار کنه و احترام به قوانین رو یاد می‌گیره بازی‌های کامپیوتری و تماشای تلویزیون طولانی مدت می‌تونه برای کودک ضرر داشته باشه این چیزها باعث میشه کودک کم‌تحمل بشه و بیشتر به پرخاشگری گرایش پیدا کنه
تربیت صحیح فرزندان با روشهای مؤثر
کودکان معمولاً خیلی سریع متوجه می‌شوند که چه رفتارهایی می‌تواند ما را به واکنش وادار کند اگر نشان دهیم به چیزی حساس هستیم، مثل حرف زشت یا رفتارهای منفی، احتمالاً آن را بیشتر تکرار خواهند کرد چرا که این رفتارها به نظرشان برای جلب توجه ما مؤثر است در چنین مواقعی، بهترین راه، روش “بیاعتنایی” است بیاعتنایی یعنی بدون واکنش به رفتار منفی کودک، مثل حرف زشت یا شیطنت، آن را نادیده بگیریم و در عوض، زمانی که رفتار مثبتی از او می‌بینیم، توجه و تشویق کنیم.
این روش برای رفتارهایی که به خودی خود لذت‌بخش نیستند، مثلاً پرخاشگری یا بدخلقی، کارآمد است مهم است که به کودک نشان دهیم که رفتارهای ناپسند او هیچ تأثیری بر ما ندارد و ما به آنها توجه نمی‌کنیم این کار نباید همراه با قهر یا عصبانی بودن باشد، بلکه باید به گونه‌ای باشد که کودک متوجه شود رفتار منفی‌اش بی‌اثر است.
بیاعتنایی باید همراه با توجه به رفتارهای مثبت باشد مثلاً اگر کودک در یک موقعیت مغازه آرام بود و جیغ نزد، از او تشکر کنیم و بگوییم که از رفتارش خوشمان آمده است به این ترتیب کودک یاد می‌گیرد که با رفتار خوب می‌تواند توجه و محبت ما را جلب کند.
همچنین اگر کودک خواسته‌ای دارد و ما قاطعانه به او نه گفته‌ایم، و او شروع به قشقرق می‌کند، نباید تحت تأثیر قرار بگیریم. بیاعتنایی به قشقرق او، یعنی عدم توجه به فریاد و رفتارهای تند، باعث می‌شود کودک بفهمد که این رفتارها برای رسیدن به هدفش کار نمی‌کنند به تدریج این رفتارها کاهش می‌یابند و کودک از روشهای دیگری برای جلب توجه استفاده خواهد کرد.
با تمرین و پایداری، این روش می‌تواند در کاهش رفتارهای منفی و بهبود ارتباط ما با کودک مؤثر باشد برای اینکه این روش به درستی کار کند، باید قاطع باشیم و در مواقع لازم از تشویق‌های مثبت برای تقویت رفتارهای خوب استفاده کنیم.
در نهایت، تنبیه و روشهای منفی مانند تهدید و کتک زدن نباید جایگزین روشهای آموزشی و تربیتی شوند آنها معمولاً اثر معکوس دارند و رابطه ما با کودک را خراب می‌کنند بنابراین، استفاده از روشهای مثبت و قاطعانه، مانند بیاعتنایی و تشویق، بهترین راه برای مدیریت رفتارهای ناپسند کودک است
سوالات متداول تربیت صحیح فرزندان
چطور باید وقتی کودک رفتار بدی میکنه، باهاش برخورد کنم؟
به جای برخورد پرخاشگرانه، سعی کنید از روش بیاعتنایی استفاده کنید یعنی به رفتار منفی توجه نکنید، ولی وقتی کار خوب انجام داد، تشویقش کنید.
اگر کودک همیشه به حرف ما گوش نمیده، چی کار کنیم؟
باید دستورها رو کوتاه، واضح و قاطعانه بگید وقتی دستور رو دادید، جدی باشید و اگه انجام نداد، تنبیه متناسب و آرام داشته باشید.
چطور میتونم رفتارهای ناپسند کودک رو کاهش بدم بدون اینکه همیشه دعوا کنم؟
بهترین راه بیاعتنایی به رفتارهای ناپسند و تشویق رفتارهای خوبشه وقتی کودک جیغ میزنه یا رفتار بدی داره، بهش توجه نکنید و وقتی رفتار خوب انجام میده، سریع تشویقش کنید.
اگر کودک زیاد قشقرق میکنه، چطور میتوانم آرامش رو به خونه برگردونم؟
در مواقع قشقرق، سعی کنید آرامش خودتون رو حفظ کنید و از روشهای بیاعتنایی یا حواسپرتی استفاده کنید اجازه ندید که رفتارهای بد به نتیجه برسه
جمع بندی نهایی
تربیت صحیح فرزندان یعنی اینکه بتونیم به طور درست و مثبت رفتار بچه‌ها رو هدایت کنیم این یعنی به نیازهاشون توجه کنیم، اما در عین حال قواعد و اصول رو هم بهشون آموزش بدیم آقای دکتر ابوذر جاوید مهرنیا هم همیشه میگن که برای تربیت درست، باید به فرزندتون احترام بذارید و از روشهای مثبت مثل تشویق و بیاعتنایی کردن به رفتارهای ناپسند استفاده کنید. وقتی این کارها رو انجام بدید، بچه‌ها یاد می‌گیرن که رفتار خوب باعث پاداش میشه و رفتار بد هیچ تاثیری نداره.
برای تربیت صحیح فرزندان، مهمه که به موقع قاطع باشیم و مرزهای واضحی براشون تعیین کنیم، اما در عین حال باید به احساساتشون هم احترام بذاریم گاهی باید با بچه‌ها حرف بزنیم و بهشون فرصت بدیم تا با دلایل خودشون رفتار کنن به گفته آقای دکتر جاوید مهرنیا، این ترکیب از قاطعیت و احترام باعث میشه که بچه‌ها احساس امنیت کنن و از ما الگو بگیرن همچنین محیط آرام و بی‌تنش هم خیلی توی تربیت بچه‌ها تاثیرگذار هست
این مطلب در واحد تولید محتوای سایت آکادمی جاوید با نظارت دکتر ابوذرجاویدمهرنیا به رشته تحریر در آمده و شامل قانون کپی رایت میباشد استفاده از این مطلب چه به صورت رونوشت یا استفاده جزئی و یا موردی فقط با ذکر منبع مجاز میباشد،
با آرزوی موفقیت برای شما در این راه جذاب.
